Vitamins: బి విటమిన్ లో ఎన్ని రకాలున్నాయో... వాటి ఉపయోగాలేంటో తెలుసా?

Vitamins: బి విటమిన్ లో ఎన్ని రకాలున్నాయో... వాటి ఉపయోగాలేంటో తెలుసా?

• శరీరానికి శక్తినివ్వడంలో బి విటమిన్లు కీలకం..

• నాడీ వ్యవస్థ, కణాల ఆరోగ్యానికి బి విటమిన్లు అవసరం..

• బి1, బి2, బి3.. ఇలా ఒక్కో విటమిన్‌కు ప్రత్యేక ప్రయోజనాలు..

• ఆహారం ద్వారానే అధికశాతం బి విటమిన్లు పొందవచ్చు..

• కొన్ని సందర్భాల్లో వైద్యుల సలహాతో సప్లిమెంట్లు అవసరం..

బి కాంప్లెక్స్‌లో ఎనిమిది రకాల బి విటమిన్లు ఉంటాయి

శక్తివంతమైన ఆరోగ్యం కోసం మనం తీసుకునే ఆహారంలో అనేక పోషకాలు ముఖ్యపాత్ర పోషిస్తాయి. వీటిలో విటమిన్ బి గ్రూప్ విటమిన్లు చాలా కీలకం. తరచుగా వైద్యులు విటమిన్ బి1, విటమిన్ బి12 వంటివి సూచించినప్పుడు, ఈ నంబర్ల వెనుక ఉన్న అర్థం ఏమిటని చాలామందికి సందేహం వస్తుంటుంది. శక్తి, మానసిక ప్రశాంతత, జీవక్రియల కోసం బి విటమిన్లు తీసుకుంటున్నామని చాలామంది చెప్పడం మనం వింటూనే ఉంటాం. అసలు ఈ బి విటమిన్లు మన శరీరంలో ఏం చేస్తాయో వివరంగా తెలుసుకుందాం.

బి విటమిన్లు అనేవి నీటిలో కరిగే ఎనిమిది రకాల పోషకాల సమూహం. ఇవి ఆహారాన్ని శక్తిగా మార్చడం నుంచి నాడీ వ్యవస్థ పనితీరు, ఎర్ర రక్త కణాల ఏర్పాటు వరకు శరీరంలో అనేక కీలకమైన పనులకు అవసరం. ఈ విటమిన్లన్నింటినీ కలిపి బి-కాంప్లెక్స్ అని అంటారు. బి1 నుంచి బి12 వరకు ఉండే ఈ విటమిన్లు సంపూర్ణ ఆరోగ్యాన్ని కాపాడటంలో ముఖ్యమైనవి. ఇప్పుడు ఒక్కో విటమిన్ గురించి, వాటి ఉపయోగాలు, ప్రయోజనాలు, అవి లభించే ఆహార పదార్థాల గురించి చూద్దాం.

విటమిన్ బి1 (థయామిన్)

థయామిన్ అని కూడా పిలిచే విటమిన్ బి1, మన నాడీ వ్యవస్థ ఆరోగ్యంగా ఉండటానికి చాలా అవసరం. పిండిపదార్థాలను శక్తిగా మార్చడంలో ఇది కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది. ఈ శక్తి నాడీ కణాలు సరిగ్గా పనిచేయడానికి, ఆరోగ్యంగా ఉండటానికి తోడ్పడుతుంది. విటమిన్ బి1 లోపం వల్ల బెరిబెరి అనే వ్యాధి వస్తుంది. దీనివల్ల అలసట, కండరాల బలహీనత, తీవ్రమైన సందర్భాల్లో గుండె, నరాల సమస్యలు తలెత్తుతాయి. మన శరీరం థయామిన్‌ను స్వయంగా తయారు చేసుకోలేదు కాబట్టి, విటమిన్ బి1 ఎక్కువగా ఉండే ఆహారాన్ని తీసుకోవడం ముఖ్యం. పంది మాంసం, చేపలు, పప్పుధాన్యాలు (బఠాణీలు, చిక్కుళ్ళు, సోయాబీన్స్, కాయధాన్యాలు), బియ్యం, విత్తనాలు, పోషకాలు జోడించిన అల్పాహార ధాన్యాలలో ఇది లభిస్తుంది.

విటమిన్ బి2 (రైబోఫ్లేవిన్)

రైబోఫ్లేవిన్ అని కూడా పిలిచే విటమిన్ బి2, శక్తి ఉత్పత్తికి, కణాల పెరుగుదలకు చాలా ముఖ్యం. కొవ్వులు, ప్రోటీన్లు, పిండిపదార్థాలను విచ్ఛిన్నం చేయడంలో ఇది సహాయపడుతుంది. ఆరోగ్యకరమైన చర్మం, కళ్ళు, ఎర్ర రక్త కణాల ఉత్పత్తికి తోడ్పడుతుంది. దీని లోపం వల్ల పెదవులు పగలడం, గొంతు నొప్పి, చర్మ రుగ్మతలు రావచ్చు. గుడ్లు, పాల ఉత్పత్తులు, ఆకుకూరలు, మాంసం, పుట్టగొడుగులు, బాదం వంటి వాటిలో రైబోఫ్లేవిన్ సహజంగా లభిస్తుంది.

విటమిన్ బి3 (నియాసిన్)

నియాసిన్‌ను నికోటినిక్ యాసిడ్, నియాసినామైడ్ అనే రెండు రూపాల్లో ఉంటుంది. ఈ పోషకం శక్తి జీవక్రియకు, డీఎన్‌ఏ మరమ్మత్తుకు, చర్మ ఆరోగ్యానికి తోడ్పడుతుంది. నియాసిన్ హెచ్‌డీఎల్ (మంచి కొలెస్ట్రాల్)ను పెంచి, ఎల్‌డీఎల్ (చెడు కొలెస్ట్రాల్)ను తగ్గించడం ద్వారా కొలెస్ట్రాల్ స్థాయిలను మెరుగుపరుస్తుందని పేరు పొందింది. ఈ విటమిన్ గుండె ఆరోగ్యాన్ని మెరుగుపరుస్తుంది, గుండె జబ్బుల ప్రమాదాన్ని తగ్గిస్తుంది. మెదడు పనితీరుకు కూడా తోడ్పడుతుంది, ఆర్థరైటిస్ లక్షణాలను తగ్గించవచ్చు. సోయా, నట్స్, విత్తనాలు, పప్పుధాన్యాలు, ధాన్యాలు వంటి మొక్కల ఆధారిత, జంతు ఆధారిత ఆహార పదార్థాలలో విటమిన్ బి3 లభిస్తుంది.

విటమిన్ బి5 (పాంటోథెనిక్ యాసిడ్)

పాంటోథెనిక్ యాసిడ్ అని కూడా పిలువబడే విటమిన్ బి5, కొవ్వులు, పిండిపదార్థాలు, ప్రోటీన్ల జీవక్రియలో సహాయపడే కోఎంజైమ్ ఏ సంశ్లేషణకు అవసరం. ఈ పోషకం హార్మోన్ల ఉత్పత్తికి, ఎర్ర రక్త కణాల ఏర్పాటుకు తోడ్పడుతుంది. దీని లోపం వల్ల అలసట, నరాల సంబంధిత సమస్యలు రావచ్చు. పాంటోథెనిక్ యాసిడ్ ఒత్తిడిని నిర్వహించడానికి శరీరానికి సహాయపడుతుంది. గాయాలు మానడాన్ని ప్రోత్సహిస్తుంది, పైపూత మందులలో ఉపయోగించినప్పుడు చర్మ తేమను మెరుగుపరుస్తుంది. దాదాపు అన్ని ఆహార పదార్థాలలో పాంటోథెనిక్ యాసిడ్ కొద్ది మొత్తంలో లభిస్తుంది. కానీ పోషకాలు జోడించిన ధాన్యాలు, శిశువుల ఫార్ములాలు, ఎండిన ఆహారాలు, పుట్టగొడుగులు, గుడ్లు, చేపలు, అవకాడోలు, చికెన్, బీఫ్, పంది మాంసం, పొద్దుతిరుగుడు విత్తనాలు, చిలగడదుంపలు, కాయధాన్యాలలో ఎక్కువ పరిమాణంలో ఉంటుంది.

విటమిన్ బి6 (పైరిడాక్సిన్)

పైరిడాక్సిన్ అని కూడా పిలిచే విటమిన్ బి6, అమైనో ఆమ్లాల జీవక్రియ, న్యూరోట్రాన్స్‌మిటర్ల (నాడీ సమాచార వాహకాలు) సంశ్లేషణతో సహా 100కు పైగా ఎంజైమ్ ప్రతిచర్యలకు బాధ్యత వహిస్తుంది. ఈ పోషకం మెదడు ఆరోగ్యానికి, రోగనిరోధక శక్తికి, ఎర్ర రక్త కణాల ఉత్పత్తికి తోడ్పడుతుంది. విటమిన్ బి6 శరీరం ముఖ్యమైన న్యూరోట్రాన్స్‌మిటర్లను ఉత్పత్తి చేయడానికి సహాయపడుతుంది. ఇవి మెదడు నుండి శరీరంలోని అన్ని కణాలకు సందేశాలను చేరవేసే రసాయన వాహకాలు. విటమిన్ బి6 లోపం వల్ల రక్తహీనత, డిప్రెషన్, బలహీనమైన రోగనిరోధక శక్తి ఏర్పడవచ్చు. విటమిన్ బి6 రుతుక్రమానికి ముందు వచ్చే లక్షణాలను (పీఎంఎస్), గర్భధారణ సమయంలో ఉదయం పూట వికారాన్ని తగ్గించవచ్చు. హోమోసిస్టీన్ స్థాయిలను తగ్గించి, గుండె జబ్బుల ప్రమాదాన్ని తగ్గిస్తుంది. బీఫ్, పౌల్ట్రీ, పిండిపదార్థాలు అధికంగా ఉండే కూరగాయలు, సిట్రస్ కాని పండ్లు, పోషకాలు జోడించిన ధాన్యాలలో పైరిడాక్సిన్ లభిస్తుంది.

విటమిన్ బి7 (బయోటిన్)

బయోటిన్ అని కూడా పిలువబడే విటమిన్ బి7, ఆరోగ్యకరమైన జుట్టు, చర్మం, గోళ్ళను కోరుకునేవారికి మంచి స్నేహితుడు. ఇది జన్యు నియంత్రణలో, శక్తి జీవక్రియలో పాత్ర పోషిస్తుంది. దీని లోపం చాలా అరుదు, కానీ జుట్టు రాలడం, పెళుసైన గోళ్ళు, చర్మంపై దద్దుర్లు వంటివి రావచ్చు. జుట్టు, గోళ్ళ బలంపై దాని ప్రభావాల కోసం బయోటిన్ సప్లిమెంట్లు ప్రాచుర్యం పొందాయి, అయితే దీనికి సంబంధించిన ఆధారాలు మిశ్రమంగా ఉన్నాయి. ఇది గ్లూకోజ్ జీవక్రియకు తోడ్పడుతుంది, డయాబెటిస్ ఉన్న వ్యక్తులకు ప్రయోజనం చేకూర్చవచ్చు. అవయవ మాంసాలు, గుడ్లు, చేపలు, విత్తనాలు, సోయాబీన్స్, నట్స్‌లో బయోటిన్ సహజంగా లభిస్తుంది.

విటమిన్ బి9 (ఫోలేట్)

ఫోలేట్ అని పిలువబడే విటమిన్ బి9, డీఎన్‌ఏ సంశ్లేషణ, కణ విభజన, గర్భధారణ సమయంలో న్యూరల్ ట్యూబ్ లోపాలను నివారించడంలో కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది. దీని కృత్రిమ రూపమైన ఫోలిక్ యాసిడ్‌ను సప్లిమెంట్లలో, పోషకాలు జోడించిన ఆహారాలలో ఉపయోగిస్తారు. దీని లోపం వల్ల రక్తహీనత, పుట్టుకతో వచ్చే లోపాల ప్రమాదం పెరుగుతుంది. ఫోలేట్ పిండం అభివృద్ధికి పేరు పొందింది. ఇది వృద్ధులలో డిప్రెషన్ ప్రమాదాన్ని తగ్గించవచ్చు. ముదురు ఆకుపచ్చని ఆకుకూరలు, నట్స్, బీన్స్, పాల ఉత్పత్తులు, మాంసం, పౌల్ట్రీ, ధాన్యాలు, బ్రస్సెల్స్ మొలకలలో ఇది అత్యధిక స్థాయిలో సహజంగా లభిస్తుంది.

విటమిన్ బి12 (కోబాలమిన్)

విటమిన్ బి12 (కోబాలమిన్, సైనోకోబాలమిన్, మిథైల్ కోబాలమిన్) నాడీ వ్యవస్థ పనితీరుకు, డీఎన్‌ఏ ఉత్పత్తికి, ఎర్ర రక్త కణాల ఏర్పాటుకు చాలా ముఖ్యం. బి12 ఆరోగ్యానికి తోడ్పడుతుంది, న్యూరోడీజనరేటివ్ వ్యాధుల ప్రమాదాన్ని తగ్గించవచ్చు. శక్తి స్థాయిలను నిర్వహించడానికి, పెర్నిషియస్ అనీమియాను నివారించడానికి ఇది చాలా కీలకం. కోబాలమిన్ సహజంగా జంతు ఉత్పత్తులలో లభిస్తుంది. బి12 తక్కువగా ఉండటం వల్ల రక్తహీనత, నరాల సంబంధిత సమస్యలు, అలసట వంటివి వస్తాయి.

విటమిన్ బి కాంప్లెక్స్ అనేది ఎనిమిది బి విటమిన్ల సమూహం:

బి1 (థయామిన్), బి2 (రైబోఫ్లేవిన్), బి3 (నియాసిన్), బి5 (పాంటోథెనిక్ యాసిడ్), బి6 (పైరిడాక్సిన్), బి7 (బయోటిన్), బి9 (ఫోలిక్ యాసిడ్), బి12 (కోబాలమిన్). ఈ సప్లిమెంట్ శరీరంలో గుండె ఆరోగ్యం నుండి కణాల ఆరోగ్యం వరకు అనేక పనులకు బాధ్యత వహిస్తుంది. విటమిన్ బి కాంప్లెక్స్ కణాల ఆరోగ్యం, ఎర్ర రక్త కణాల పెరుగుదల, శక్తి స్థాయిలు, కంటి చూపు, మెదడు పనితీరు, జీర్ణక్రియ, ఆకలి, సరైన నాడీ వ్యవస్థ పనితీరు, హార్మోన్లు, కొలెస్ట్రాల్ ఉత్పత్తి, హృదయ ఆరోగ్యం, కండరాల బలానికి సహాయపడుతుంది.

ఏది మీకు సరిపోతుంది?

శరీరంలో బి విటమిన్లు కీలక పాత్ర పోషిస్తాయి. చాలా మంది ప్రజలు తృణధాన్యాలు, లీన్ ప్రోటీన్లు, పాల ఉత్పత్తులు, కూరగాయలతో కూడిన సమతుల్య ఆహారం ద్వారా బి విటమిన్ అవసరాలను తీర్చుకోవచ్చు. అయితే, గర్భిణీ స్త్రీలు, వృద్ధులు, శాకాహారులు, శోషణ సమస్యలు ఉన్నవారికి సప్లిమెంట్లు అవసరం కావచ్చు. అయినప్పటికీ, ఏదైనా కొత్త సప్లిమెంట్ తీసుకునే ముందు వైద్య నిపుణుడిని సంప్రదించడం చాలా ముఖ్యం.