Heart: గుండెకు సంబంధించి వివిధ రకాల పరీక్షలు.. వాటిద్వారా ఏమి తెలుసుకోవచ్చు?
Heart: గుండెకు సంబంధించి వివిధ రకాల పరీక్షలు.. వాటిద్వారా ఏమి తెలుసుకోవచ్చు?
గుండె పరీక్షల రిపోర్టులను సరిగ్గా అర్థం చేసుకోవడం చాలా ముఖ్యం..
ఈసీజీ నార్మల్‌గా ఉన్నా గుండె సమస్యలు ఉండొచ్చు, తేడాలున్నా ఆరోగ్యంగా ఉండవచ్చు..
టీఎంటీ పాజిటివ్ వస్తే బ్లాక్స్ ఉన్నట్టేనని, నెగిటివ్ వస్తే లేనట్టేనని భావించకూడదు..
సీటీ యాంజియోగ్రామ్‌ను అవసరమైతేనే చేయించుకోవాలి రేడియేషన్ ప్రభావం ఎక్కువ..
యాంజియోగ్రామ్ ఆధారంగానే మందులు, స్టెంట్ లేదా బైపాస్ సర్జరీ నిర్ణయిస్తారు..
వైద్యుడి సలహా, రోగి లక్షణాల ఆధారంగానే తుది నిర్ణయం తీసుకోవాలి..
మనలో చాలా మందికి గుండె పరీక్షలు చేయించుకున్న తర్వాత వచ్చే రిపోర్టులను చూసి ఆందోళనకు గురవడం లేదా అన్నీ బాగున్నాయని అతి ధీమాతో ఉండటం సాధారణంగా జరుగుతుంటుంది. ఈసీజీ, 2డి ఎకో, ట్రెడ్‌మిల్ లేదా యాంజియోగ్రామ్ వంటి పరీక్షల ఫలితాల్లో చిన్న తేడా కనిపించినా గుండెకు ఏదో అయిపోయిందని కంగారు పడిపోతుంటారు. మరోవైపు, రిపోర్టులన్నీ నార్మల్‌గా ఉన్నా కొందరికి హఠాత్తుగా గుండెపోటు వస్తుంటుంది. ఈ గందరగోళానికి కారణం పరీక్షల ఫలితాలను రోగి ఆరోగ్య పరిస్థితితో సరిగ్గా సమన్వయం చేసుకోకపోవడమేనని వైద్య నిపుణులు స్పష్టం చేస్తున్నారు. గుండె పరీక్షలు, వాటి రిపోర్టులను ఎలా అర్థం చేసుకోవాలనే దానిపై సమగ్ర సమాచారం ఇప్పుడు చూద్దాం.
ఈసీజీ:
గుండె ఆరోగ్యానికి సంబంధించి చేసే ప్రాథమిక పరీక్షల్లో ఈసీజీ (ఎలక్ట్రో కార్డియోగ్రామ్) ఒకటి. ఇది గుండెలోని విద్యుత్ ప్రసరణను నమోదు చేస్తుంది. అయితే, ఈసీజీ రిపోర్టు నార్మల్‌గా ఉంటే గుండె పూర్తిగా ఆరోగ్యంగా ఉందని లేదా తేడాలుంటే ఏదో పెద్ద సమస్య ఉందని భావించడం సరికాదని వైద్యులు చెబుతున్నారు. ఛాతిలో నొప్పి వంటి లక్షణాలున్నప్పుడు ఈసీజీ తీస్తే, గుండెపోటుకు సంబంధించిన కొన్ని సూచనలు కనిపించవచ్చు. కానీ, గుండెపోటు వచ్చిన తొలిదశలో కొన్నిసార్లు ఈసీజీ నార్మల్‌గా కూడా ఉండొచ్చు. అందుకే, ఛాతినొప్పితో వచ్చిన వారికి ఈసీజీ నార్మల్‌గా ఉన్నా, వైద్యులు కొద్ది గంటల వ్యవధిలో మళ్లీ ఈసీజీ తీసి (సీరియల్ ఈసీజీలు) పరిస్థితిని అంచనా వేస్తారు. స్వల్ప మార్పులు కనిపించినంత మాత్రాన ప్రతి ఒక్కరికీ గుండె సమస్య ఉన్నట్లు కాదని, రోగి వయసు, ఇతర ఆరోగ్య సమస్యలను పరిగణనలోకి తీసుకుని వైద్యులు ఒక నిర్ణయానికి వస్తారని తెలిపారు.
ఎకో కార్డియోగ్రామ్:
2డి ఎకో లేదా 3డి ఎకో పరీక్ష అల్ట్రాసౌండ్ తరంగాల సహాయంతో గుండె కవాటాలు, గుండె పంపింగ్ సామర్థ్యం (ఎజెక్షన్ ఫ్రాక్షన్), గుండె కండరాల పనితీరు, గుండె చుట్టూ ఉండే పొర వంటి అనేక విషయాలను తెలియజేస్తుంది. చాలా మంది ఎకో రిపోర్టులో 'డయాస్టోలిక్ డిస్‌ఫంక్షన్' అని ఉండటం చూసి ఆందోళన చెందుతుంటారు. నిజానికి, వయసు పెరిగే కొద్దీ గుండె కండరాల్లో కొంత బిగుతుదనం (స్టిఫ్‌నెస్) పెరిగి, రిలాక్సేషన్ కొద్దిగా నెమ్మదిస్తుంది. ఇది చాలా మందిలో కనిపించే సాధారణ మార్పు అని, దీని తీవ్రతను బట్టి (గ్రేడ్ 1, 2, 3, 4) చికిత్స అవసరమా లేదా అనేది వైద్యులు నిర్ణయిస్తారని చెబుతున్నారు. మైల్డ్ డయాస్టోలిక్ డిస్‌ఫంక్షన్‌కు సాధారణంగా మందులు కూడా అవసరం ఉండకపోవచ్చు.
ట్రెడ్‌మిల్ టెస్ట్ (టీఎంటీ):
రక్తనాళాల్లో పూడికలను ప్రాథమికంగా అంచనా వేయడానికి ట్రెడ్‌మిల్ టెస్ట్ (టీఎంటీ) లేదా స్ట్రెస్ టెస్ట్ చేస్తారు. రోగిని ట్రెడ్‌మిల్‌పై నడిపిస్తూ లేదా పరిగెత్తిస్తూ క్రమంగా వేగాన్ని పెంచుతారు. ఈ సమయంలో ఈసీజీ, రక్తపోటును పర్యవేక్షిస్తారు. శ్రమించినప్పుడు గుండెకు ఎక్కువ రక్తం అవసరమవుతుంది. ఒకవేళ రక్తనాళాల్లో 70% కంటే ఎక్కువ పూడికలు ఉంటే, ఈసీజీలో మార్పులు కనిపించే అవకాశం ఉంటుంది. అయితే, టీఎంటీ పాజిటివ్ వస్తే కచ్చితంగా బ్లాక్స్ ఉన్నాయని, నెగిటివ్ వస్తే లేవని అనుకోకూడదు. కొన్నిసార్లు ఫలితం 'ఇన్‌కంక్లూజివ్' (నిర్ధారణ కాలేదు) అని కూడా రావచ్చు లేదా 'ఫాల్స్ పాజిటివ్' (బ్లాక్స్ లేకపోయినా ఉన్నట్లు చూపడం) కూడా ఉండొచ్చని వైద్యులు పేర్కొంటున్నారు. 70% కంటే తక్కువ బ్లాక్స్ ఉన్నవారిలో లేదా కొన్ని ప్రత్యేక పరిస్థితుల్లో టీఎంటీ నార్మల్‌గా రావచ్చు. ట్రెడ్‌మిల్‌పై నడవలేని వారికి డోబుటమైన్ స్ట్రెస్ ఎకో లేదా స్ట్రెస్ థాలియం వంటి ప్రత్యామ్నాయ పరీక్షలు అందుబాటులో ఉన్నాయి.
యాంజియోగ్రామ్:
గుండె రక్తనాళాల్లో పూడికలను మరింత కచ్చితంగా నిర్ధారించడానికి యాంజియోగ్రామ్ పరీక్ష చేస్తారు. ఇందులో ప్రధానంగా రెండు రకాలున్నాయి: సీటీ యాంజియోగ్రామ్, కన్వెన్షనల్ (సాధారణ) యాంజియోగ్రామ్.
సీటీ యాంజియోగ్రామ్: ఇది నాన్-ఇన్వేసివ్ పరీక్ష. అంటే, రక్తనాళాల్లోకి పైపులు పంపించాల్సిన అవసరం ఉండదు. ఇంజెక్షన్ ద్వారా కాంట్రాస్ట్ ద్రవాన్ని ఇచ్చి సీటీ స్కాన్ చేస్తారు. దీని ద్వారా రక్తనాళాల్లో పూడికలు ఉన్నాయా, ఎంత తీవ్రంగా ఉన్నాయి అనేది స్థూలంగా తెలుస్తుంది. అయితే, ఈ పరీక్షలో రేడియేషన్ ప్రభావం ఎక్కువగా ఉంటుందని (దాదాపు 250 ఎక్స్‌రేలతో సమానం), కాంట్రాస్ట్ ద్రవం వల్ల కొందరికి అలర్జీలు లేదా కిడ్నీ సమస్యలు రావచ్చని నిపుణులు హెచ్చరిస్తున్నారు. అవసరమైతే తప్ప, కేవలం అనుమానం ఉన్న ప్రతి ఒక్కరూ సీటీ యాంజియోగ్రామ్ చేయించుకోవాల్సిన అవసరం లేదని వైద్యులు సూచిస్తున్నారు. ఇతర పరీక్షలు నార్మల్‌గా ఉండి, రోగికి ఎక్కువ రిస్క్ ఫ్యాక్టర్లు ఉన్నప్పుడు లేదా లక్షణాలు అస్పష్టంగా ఉన్నప్పుడు వైద్యులు ఈ పరీక్షను సిఫార్సు చేయవచ్చు.
కన్వెన్షనల్ యాంజియోగ్రామ్: దీనిని 'గోల్డ్ స్టాండర్డ్' పరీక్షగా పరిగణిస్తారు. ఇందులో మణికట్టు లేదా తొడ భాగంలోని రక్తనాళం ద్వారా ఒక సన్నటి గొట్టాన్ని (కెథటర్) గుండె వరకు పంపించి, కాంట్రాస్ట్ ద్రవాన్ని ఇచ్చి ఎక్స్‌రే చిత్రాలు తీస్తారు. దీని ద్వారా పూడికలు ఎక్కడ ఉన్నాయి, ఎంత శాతం ఉన్నాయి, వాటి స్వభావం ఎలా ఉంది అనే విషయాలు కచ్చితంగా తెలుస్తాయి. ఇటీవలి కాలంలో ఇంట్రావాస్క్యులర్ అల్ట్రాసౌండ్ (ఐవీయూఎస్), ఆప్టికల్ కోహరెన్స్ టోమోగ్రఫీ (ఓసీటీ) వంటి అధునాతన సాంకేతిక పరిజ్ఞానంతో పూడికల తీవ్రతను మరింత స్పష్టంగా అంచనా వేస్తున్నారు.
యాంజియోగ్రామ్ తర్వాత చికిత్సా విధానాలు
యాంజియోగ్రామ్ ఫలితాలను బట్టి తదుపరి చికిత్స ఉంటుంది. యాంజియోగ్రామ్ చేసిన ప్రతి ఒక్కరికీ స్టెంట్ లేదా బైపాస్ సర్జరీ అవసరం కాకపోవచ్చు.
మందులతో చికిత్స: పూడికలు 70% కంటే తక్కువగా ఉన్నప్పుడు లేదా చిన్న రక్తనాళాల్లో ఉన్నప్పుడు మందులతోనే నియంత్రించవచ్చు.
యాంజియోప్లాస్టీ (స్టెంట్): ఒకటి లేదా రెండు ప్రధాన రక్తనాళాల్లో 70% కంటే ఎక్కువ పూడికలు ఉన్నప్పుడు, ఆ ప్రదేశంలో బెలూన్‌తో రక్తనాళాన్ని వ్యాకోచింపజేసి, స్టెంట్ అమరుస్తారు.
బైపాస్ సర్జరీ: మూడు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ రక్తనాళాల్లో తీవ్రమైన పూడికలు ఉన్నప్పుడు, లెఫ్ట్ మెయిన్ ఆర్టరీలో బ్లాక్ ఉన్నప్పుడు, లేదా పూడికలు స్టెంట్ వేయడానికి అనుకూలంగా లేనప్పుడు బైపాస్ సర్జరీని సిఫార్సు చేస్తారు. కొన్ని సందర్భాల్లో స్టెంట్ లేదా బైపాస్ రెండూ ఆప్షన్లుగా ఉన్నప్పుడు, రోగి ఆరోగ్య పరిస్థితి, ఇష్టాయిష్టాలను పరిగణనలోకి తీసుకుని వైద్యులు నిర్ణయం తీసుకుంటారు.
జీవనశైలి మార్పులు, జాగ్రత్తలు కీలకం
గుండె పరీక్షల ఫలితాలు ఎలా ఉన్నప్పటికీ, గుండె ఆరోగ్యాన్ని కాపాడుకోవడానికి జీవనశైలిలో మార్పులు చేసుకోవడం చాలా ముఖ్యం. స్టెంట్ వేసినా, బైపాస్ సర్జరీ అయినా, మళ్లీ పూడికలు రాకుండా జాగ్రత్తలు తీసుకోవాలి. క్రమం తప్పకుండా వైద్య పరీక్షలు చేయించుకోవాలి. మధుమేహం, రక్తపోటు, కొలెస్ట్రాల్ వంటి వాటిని అదుపులో ఉంచుకోవాలి. పండ్లు, కూరగాయలు ఎక్కువగా తీసుకోవాలి. రోజూ వ్యాయామం, యోగా, ధ్యానం వంటివి అలవాటు చేసుకోవాలి.
గుండె పరీక్షల రిపోర్టులను చూసి ఆందోళన చెందడం లేదా నిర్లక్ష్యం చేయడం రెండూ ప్రమాదకరమే. పరీక్షల ఫలితాలను రోగి వయసు, లక్షణాలు, ఇతర ఆరోగ్య సమస్యలతో సమన్వయం చేసి, వైద్యులు మాత్రమే సరైన అంచనాకు రాగలరు. కాబట్టి, ఎటువంటి అపోహలకు తావివ్వకుండా, వైద్యుల సలహాలు, సూచనలు పాటిస్తూ గుండె ఆరోగ్యాన్ని కాపాడుకోవడం ప్రతి ఒక్కరి బాధ్యత.