UNESCO నుండి మరోసారి వైదొలిగిన అమెరికా....

UNESCO నుండి మరోసారి వైదొలిగిన అమెరికా....

అమెరికా 'ఐక్యరాజ్యసమితి విద్య, వైజ్ఞానిక సాంస్కృతిక సంస్థ' (UNESCO) నుండి మరోసారి వైదొలుగుతున్నట్లు జులై22న ప్రకటించింది. ఈ నిర్ణయం 2026 డిసెంబర్ 31 నుంచి అమల్లోకి వస్తుంది

అమెరికా వైదొలగడానికి కారణాలు:

ఇజ్రాయెల్ వ్యతిరేకత: UNESCO ఇజ్రాయెల్కు వ్యతిరేకంగా పక్షపాత విధానాలను అవలంబిస్తోందని అమెరికా ఆరోపించింది.

ఎన్నికల్లో విభేదాలు: గత నవంబరులో జరిగిన ఎన్నికల్లో అమెరికాకు నచ్చని ఓటింగ్ జరగడం, అలాగే "విభజనను ప్రోత్సహించే సాంస్కృతిక, సామాజిక విషయాలకు మద్దతు తెలుపుతూ" UNESCO ప్రవర్తిస్తోందని అమెరికా పేర్కొంది.

చరిత్రలో అమెరికా వైదొలగింపులు:

పారిస్ కేంద్రంగా పనిచేస్తున్న UNESCO నుంచి అమెరికా వైదొలగడం ఇది మూడోసారి.

ట్రంప్ తన తొలి పదవీకాలంలో సైతం 2017లో ఇజ్రాయెల్ వ్యతిరేక విధానాలను అవలంబిస్తోందన్న కారణంతోనే సంస్థ నుంచి వైదొలిగారు. సుమారు ఐదేళ్ల విరామం తర్వాత 2023లో జో బైడెన్ ప్రభుత్వం UNESCOలో తిరిగి చేరింది.

అమెరికా ప్రస్తుతం UNESCO బడ్జెట్లో 8% అందిస్తోంది. అయితే ఈ వైదొలగడం వల్ల సంస్థకు నిధుల కొరత ఉండదని UNESCO అధికారి ఒకరు పేర్కొన్నారు.

UNESCO:

యునెస్కో (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization) ఐక్యరాజ్యసమితికి చెందిన ఒక ప్రత్యేక సంస్థ. ప్రపంచ శాంతిని, సురక్షతను పెంపొందించడం, పేదరికాన్ని నిర్మూలించడం, సుస్థిర అభివృద్ధిని సాధించడం, వివిధ సంస్కృతుల మధ్య సంభాషణను ప్రోత్సహించడం వంటి లక్ష్యాలతో ఇది పనిచేస్తుంది.

ప్రధాన లక్ష్యాలు మరియు కార్యకలాపాలు

UNESCO తన కార్యకలాపాలను ప్రధానంగా ఐదు రంగాలలో నిర్వహిస్తుంది:

1. విద్య (Education): అందరికీ నాణ్యమైన విద్యను, జీవితకాల అభ్యసనాన్ని ప్రోత్సహిస్తుంది.

2.ప్రకృతి విజ్ఞానం (Natural Sciences): సుస్థిరత కోసం శాస్త్రీయ సహకారాన్ని ప్రోత్సహిస్తుంది, పర్యావరణ పరిరక్షణ, జీవవైవిధ్యం, వాతావరణ మార్పులపై పరిశోధన మరియు అవగాహనను పెంచుతుంది.

3.సామాజిక మరియు మానవ శాస్త్రాలు (Social and Human Sciences): మెరుగైన మరియు సమ్మిళిత

సమాజాల నిర్మాణానికి కృషి చేస్తుంది, మానవ హక్కులు, నైతికత మరియు సామాజిక న్యాయం వంటి

అంశాలపై దృష్టి సారిస్తుంది.

4.సంస్కృతి (Culture): ప్రపంచ వారసత్వాన్ని, సాంస్కృతిక వైవిధ్యాన్ని రక్షించడం మరియు ప్రోత్సహించడం UNESCO యొక్క ముఖ్యమైన విధి. ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశాలను గుర్తించి, వాటి పరిరక్షణకు అంతర్జాతీయ సహకారాన్ని అందిస్తుంది.

5. కమ్యూనికేషన్ మరియు సమాచారం (Communication and Information): వాక్ స్వాతంత్ర్యం మరియు నాణ్యమైన సమాచారానికి ప్రాప్యతను ప్రోత్సహిస్తుంది. జర్నలిస్టుల భద్రతకు మద్దతు ఇస్తుంది.

నిర్మాణం:

UNESCOలో మూడు ప్రధాన విభాగాలు ఉన్నాయి.

జనరల్ కాన్ఫరెన్స్ (General Conference): ఇది అన్ని సభ్య దేశాల ప్రతినిధులతో కూడిన అసెంబ్లీ.

ఎగ్జిక్యూటివ్ బోర్డు (Executive Board): 58 సభ్య దేశాలతో కూడిన ఈ బోర్డు, జనరల్ కాన్ఫరెన్స్ నిర్ణయాలను అమలు చేస్తుంది.

సెక్రటేరియట్ (Secretariat): డైరెక్టర్-జనరల్ నేతృత్వంలో పనిచేసే ఈ విభాగం, UNESCO కార్యక్రమాలను అమలు చేస్తుంది.

ప్రధాన కార్యాలయం మరియు సభ్య దేశాలు:

UNESCO ప్రధాన కార్యాలయం ఫ్రాన్స్లోని పారిస్లో ఉంది. ప్రస్తుతం 194 సభ్య దేశాలు మరియు 12 అసోసియేట్ సభ్యులు ఉన్నారు.

చరిత్ర:

UNESCO 1945లో స్థాపించబడింది. రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం తర్వాత శాంతిని, మానవ హక్కులను, సుస్థిర అభివృద్ధిని పెంపొందించడానికి, దేశాల మధ్య సహకారం మరియు సంభాషణను సులభతరం చేయడానికి ఈ సంస్థ ఉద్భవించింది.

భారతదేశం మరియు UNESCO:

భారతదేశం UNESCO వ్యవస్థాపక సభ్య దేశాలలో ఒకటి.

జూలై 22, 2025 నాటికి భారతదేశంలో 44 యునెస్కో ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశాలు ఉన్నాయి. వీటిలో 36

సాంస్కృతిక ప్రదేశాలు, 7 సహజ ప్రదేశాలు మరియు 1 మిశ్రమ ప్రదేశం (సాంస్కృతిక మరియు సహజ రెండూ) ఉన్నాయి.

2023లో చేర్చబడినవి:

శాంతినికేతన్ (పశ్చిమ బెంగాల్)

హోయసల దేవాలయాలు (కర్ణాటక)

2024లో చేర్చబడినవి:

అహోం రాజవంశ సమాధుల వ్యవస్థ- మొయిడామ్స్ (అస్సాం)

2025లో చేర్చబడినది:

మరాఠా మిలిటరీ లాండ్స్కేప్స్ (మహారాష్ట్ర & తమిళనాడు) - ఈ ఏడాది (2025) జూలైలో జాబితాలో చేర్చబడింది.