సెప్టెంబర్ 8 - అంతర్జాతీయ అక్షరాస్యత దినోత్సవం... 2025 థీమ్: డిజిటల్ యుగంలో అక్షరాస్యతను ప్రోత్సహించడం

సెప్టెంబర్ 8 - అంతర్జాతీయ అక్షరాస్యత దినోత్సవం...
2025 థీమ్: డిజిటల్ యుగంలో అక్షరాస్యతను ప్రోత్సహించడం

ప్రతి సంవత్సరం సెప్టెంబర్ 8న 'అంతర్జాతీయ అక్షరాస్యత దినోత్సవం' (International Literacy Day) జరుపుకుంటారు. వ్యక్తుల మరియు సమాజ అభివృద్ధిలో అక్షరాస్యత యొక్క ప్రాముఖ్యతను గుర్తించడం ఈ రోజు యొక్క ప్రధాన లక్ష్యం.

అక్షరాస్యత నిర్వచనం: చదవడం, రాయడం, మాట్లాడటం మరియు వినడం ద్వారా తమ చుట్టూ ఉన్న ప్రపంచాన్ని అర్థం చేసుకోగల సామర్థ్యాన్ని అక్షరాస్యతగా నిర్వచిస్తారు.

డిజిటల్ అక్షరాస్యత: ప్రస్తుత డిజిటల్ యుగంలో, సాంకేతిక పరిజ్ఞానాన్ని నేర్చుకోవడం మరియు ఉపయోగించడం కూడా అక్షరాస్యతలో ఒక ముఖ్యమైన భాగంగా మారింది. దీన్నే డిజిటల్ అక్షరాస్యత (Digital Literacy) అంటారు

దినోత్సవ ముఖ్య ఉద్దేశాలు:

అందరికీ విద్య: అక్షరాస్యత అనేది ప్రతి ఒక్కరి ప్రాథమిక హక్కు అని చాటిచెప్పడం.

వివక్షత లేని సమాజ నిర్మాణం: మానవ హక్కులు, స్వేచ్ఛను ఆస్వాదించడానికి అక్షరాస్యత అవసరం

తాజా గణాంకాలు (2024):

ప్రపంచవ్యాప్తంగా సుమారు 73.9 కోట్ల మంది ప్రజలకు ప్రాథమిక అక్షరాస్యత నైపుణ్యాలు లేవు. 10 మంది పిల్లలలో నలుగురికి చదవడంలో కనీస నైపుణ్యాలు లేవు.

2023లో 27.2 కోట్ల మంది పిల్లలు పాఠశాల విద్యకు దూరంగా ఉన్నారు.

2025 థీమ్: "Promoting literacy in the digital era" (డిజిటల్ యుగంలో అక్షరాస్యతను ప్రోత్సహించడం).

విద్య మరియు సామాజిక అభివృద్ధి:

అక్షరాస్యత దినోత్సవం విద్య మరియు దాని సామాజిక, ఆర్థిక ప్రభావాలకు సంబంధించిన ముఖ్యమైన అంశాలను తెలియజేస్తుంది

చారిత్రక నేపథ్యం:

ప్రారంభం: 1965లో ఇరాన్లోని టెహ్రాన్లో అంతర్జాతీయ విద్యాశాఖ మంత్రుల సమావేశం జరిగింది. ఈ సమావేశంలో నిరక్షరాస్యతను నిర్మూలించాలనే లక్ష్యాన్ని పెట్టుకున్నారు.

తీర్మానం: ఈ సమావేశ లక్ష్యాన్ని ప్రపంచవ్యాప్తం చేయడానికి, యునైటెడ్ నేషన్స్ ఎడ్యుకేషనల్, సైంటిఫిక్ అండ్ కల్చరల్ ఆర్గనైజేషన్ (UNESCO) 1966, అక్టోబర్ 26న తీర్మానాన్ని ఆమోదించింది.

అమలు: 1967 నుండి ప్రతి సంవత్సరం సెప్టెంబర్ 8న అంతర్జాతీయ అక్షరాస్యత దినోత్సవాన్ని జరుపుకుంటున్నారు.

అక్షరాస్యత యొక్క ప్రాముఖ్యత:

వ్యక్తిగత అభివృద్ధి: అక్షరాస్యత అనేది వ్యక్తులు తమ నైపుణ్యాలను, జ్ఞానాన్ని పెంచుకోవడానికి పునాది వేస్తుంది.

ఆర్థిక అభివృద్ధి: అధిక అక్షరాస్యత రేటు ఉన్న దేశాలు మెరుగైన ఆరోగ్యం, అధిక ఉపాధి అవకాశాలు మరియు స్థిరమైన ఆర్థిక వృద్ధిని సాధిస్తాయి. తక్కువ అక్షరాస్యత ఉన్న దేశాలు నిరుద్యోగం, పేదరికం మరియు సామాజిక సమస్యలతో బాధపడతాయి.

సామాజిక న్యాయం: అక్షరాస్యత వివక్షత లేని సమాజాన్ని నిర్మించడంలో సహాయపడుతుంది. ఇది ప్రజలకు వారి

హక్కులు మరియు బాధ్యతలపై అవగాహన కల్పిస్తుంది.

1.భారతదేశంలో అక్షరాస్యత కార్యక్రమాలు:

భారతదేశంలో అక్షరాస్యతను పెంచడానికి ప్రభుత్వం అనేక కార్యక్రమాలను చేపట్టింది. ఈ కార్యక్రమాలను గ్రామీణ, పట్టణ ప్రాంతాల్లో అక్షరాస్యతను ప్రోత్సహించడానికి, ముఖ్యంగా మహిళలు, పిల్లలు మరియు నిరక్షరాస్యులకు విద్యను అందించడానికి రూపొందించారు.

2.సాక్షర్ భారత్ మిషన్ (Saakshar Bharat Mission)

ప్రారంభం: 2009లో జాతీయ అక్షరాస్యత మిషన్ కొనసాగింపుగా ఈ కార్యక్రమాన్ని ప్రారంభించారు.

లక్ష్యం: స్త్రీల అక్షరాస్యతపై ప్రత్యేకంగా దృష్టి పెట్టారు. 2012 నాటికి 70 మిలియన్ల మంది మహిళలకు అక్షరాస్యత కల్పించాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నారు

3. ప్రధాన్ మంత్రి గ్రామీణ డిజిటల్ అక్షరతా అభియాన్ (PMGDISHA)

ప్రారంభం: 2017లో ప్రారంభించబడింది.

లక్ష్యం: గ్రామీణ భారతదేశంలో డిజిటల్ అక్షరాస్యతను ప్రోత్సహించడం. ఈ పథకం ద్వారా గ్రామాల్లో నివసించే ప్రతి కుటుంబంలో కనీసం ఒకరికి డిజిటల్ పరిజ్ఞానం కల్పించాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నారు.

ముఖ్య ఉద్దేశం: ప్రజలు స్మార్ట్ఫోన్, కంప్యూటర్, ఇంటర్నెట్ వంటి డిజిటల్ పరికరాలను ఉపయోగించుకోవడానికి అవసరమైన ప్రాథమిక నైపుణ్యాలను అందించడం.

4.న్యూ ఇండియా లిటరసీ ప్రోగ్రామ్ (NILP)

లక్ష్యం: ఇది "అడల్ట్ ఎడ్యుకేషన్" (వయోజన విద్య) ను "సార్వత్రిక అక్షరాస్యత" (Education for All) గా మార్చాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. 15 సంవత్సరాలు మరియు అంతకంటే ఎక్కువ వయస్సు ఉన్న నిరక్షరాస్యులను అక్షరాస్యులుగా మార్చడం దీని లక్ష్యం.

ముఖ్య ఉద్దేశాలు:

ప్రాథమిక అక్షరాస్యత మరియు సంఖ్యాజ్ఞానం.క్లిష్టమైన జీవిత నైపుణ్యాలు (Critical Life Skills), అంటే ఆర్థిక అక్షరాస్యత, డిజిటల్ అక్షరాస్యత, ఆరోగ్యం, పరిశుభ్రత, మొదలైనవి.

5.జాతీయ విద్యా విధానం 2020 (National Education Policy - NEP 2020)

లక్ష్యం: ఈ విధానం ప్రాథమిక అక్షరాస్యత మరియు సంఖ్యాజ్ఞానం (foundational literacy and numeracy)పై ప్రత్యేకంగా దృష్టి పెట్టింది.

ముఖ్య ఉద్దేశం: NEP 2020 ప్రకారం, 2025 నాటికి ప్రాథమిక పాఠశాల విద్యార్థులు ప్రాథమిక అక్షరాస్యత మరియు సంఖ్యాజ్ఞానాన్ని తప్పనిసరిగా సాధించాలి. దీని ద్వారా ఉన్నత విద్యకు బలమైన పునాది వేయవచ్చు. ఈ కార్యక్రమాలన్నీ భారతదేశంలో అక్షరాస్యత రేటును పెంచడం ద్వారా ఆర్థిక, సామాజికాభివృద్ధి సాధించడానికే ఉద్దేశించబడ్డాయి